زمین لرزه مرگبار و ویرانگر ترکیه، دوباره بحث‌های چالش برانگیز بر سر ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در این کشور را زنده کرده است.

توجه بسیاری از مخالفان و موافقان طرح توسعه انرژی هسته‌ای در این کشور به نیروگاه در حال ساخت «آق قویو» است.

هرچند در جریان زلزله به سایت این نیروگاه، که در فاصله ۳۳۸ کیلومتری از مرکز زمین لرزه ۷.۸ ریشتری قرارداشت هیچ آسیبی وارد نشده، اما وجود گسل‌های فراوان بار دیگر لزوم ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در ترکیه را زیر سوال برده است. 

شرکت «روس اتم» روسیه، مراحل ساخت و نهایی کردن نیروگاه هسته‌ای آق قویو را در دست دارد.

مقامات این شرکت می‌گویند ساختمان نیروگاه توان مقاومت در برابر زلزله‌هایی تا ۹ ریشتر را نیز دارد. یکی از مدیران این شرکت هفته گذشته به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که احتمال وقوع یک زلزله ۹ ریشتری در مجاورت راکتور این نیروگاه تقریبا هر «هزارسال یک بار» رخ می دهد، «پس جای نگرانی نیست.»

یکی از مقامات ارشد وزارت انرژی ترکیه هم به این خبرگزاری گفت:«با وجود وقوع زمین لرزه اخیر در جنوب شرقی ترکیه، دولت قصد ندارد پروژه‌های ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در این ترکیه را متوقف کرده و یا به تعویق بیندازد.»

با این حال، برخی از فعالان زیست‌محیطی و متخصصین می‌گویند که ساخت نیروگاه هسته‌ای در نزدیکی گسل‌های متعدد ترکیه می‌تواند جان میلیون‌ها شهروند ترک را تهدید کند.

اندرو ویتاکر، استاد مهندسی عمران دانشگاه بوفالو ایالات متحده در این مورد گفت:« بی‌تردید در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای از بالاترین و مقاوم‌ترین نوع بتن آرمه استفاده می‌شود. با این حال، دولت ترکیه باید در این زمینه تجدیدنظر کند. چراکه کوچک‌ترین مسئله‌ای در سازه این ساختمان می‌تواند میلیون‌های نفر از شهروندان این کشور و کشورهای مجاور را با خطر جانی مواجه کند.»‌

نیروگاه آق قویو در منتهی الیه جنوبی استان مرسین در ساحل دریای مدیترانه و در مجاورت قبرس شمالی و جزیره‌های یونانی قرار دارد.

بی‌دلیل نیست که بیش از ۵۰ حزب، اتحادیه کارگری و انجمن زیست محیطی  قبرسی و یونانی، در بیانیه‌ای مشترک خواهان توقف ساخت نیروگاه اتمی آق قویو شده‌اند. این گروه‌ها از تمامی نهادهای زیست محیطی بین‌المللی جهان خواسته‌اند برای توقف این پروژه به آنها ملحق شوند.

دیمتریس پاپاداکیس، عضو قبرسی پارلمان اروپا، گفت قصد دارد پروژه‌ای را برای فشار بیشتر به دولت ترکیه برای توقف ساخت این نیروگاه مطرح کند.

نیروگاه‌های هسته‌ای جهان، معمولا به یک سیستم هشدار مجهز هستند که در مواقع زمین لرزه به‌طور خودکار تولید انرژی را متوقف می‌کند و همه دستگاه‌ها خاموش می‌شوند.

با این حال، تجربه تلخ سونامی سال ۲۰۱۱ در ژاپن و صدماتی که این سونامی به نیروگاه هسته‌ای دایچی در نزدیکی شهر فوکویاما وارد کرد، همچنان در اذهان زنده است.

حتی امروز هم مدیران اجرایی این نیروگاه پس از ۱۲ سال راه حل نهایی برای خروج آب‌های تلنبارشده آلوده به رادیواکتیو را پیدا نکرده‌اند.

ترکیه از سال ۱۹۷۶ و همزمان با طرح دولت وقت آمریکا «اتم برای همه»، ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در این کشور را آغاز کرد، اما با توجه به زلزله‌خیز بودن این کشور و حادثه تلخ چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ ، مقام‌های این کشور ساخت نیروگاه‌ها را برای مدتی متوقف کردند.  ترکیه ساخت اولین نیروگاه هسته‌ای را از سال ۲۰۱۸ از سر گرفت.